De boom van de maand april is de gewone Lijsterbes (Sorbus aucuparia L.)
Wie kent hem niet, deze kleine boom met zijn helderrode vruchtschermen. Je vindt hem in bossen, houtwallen, singels, straten en tuinen, want er zijn veel tuinvarianten ontwikkeld zelfs met witte en roze vruchten.
Het is een soort die zijn thuis heeft in de eiken-berkenbossen op zandige bodems (het Querceto-Betuletum, zie foto). Zijn verspreidingsgebied strekt zich uit over vrijwel heel Europa tot in West-Azie; in Noord-Europa tot IJsland en Siberië.
Onze gewone lijsterbes is één van de 80 soorten van het geslacht Sorbus en ze komen alleen voor op het Noordelijk Halfrond. In dat grote verspreidingsgebied bestaat er een grote variatie aan groeiplaatsen, van de bergen in Zwitserland en IJsland tot op de hellingen van Madeira, de Himalaya en Mexico.
Verreweg de meeste soorten hebben samengestelde, geveerde bladeren (met 11 tot 21 blaadjes); enkele soorten hebben een enkelvoudig blad, zoals de Gewone- (S. aria), de Zweedse Meelbes (S.intermedia), de S. cuspidata uit de Himalaya en S. alnifolia uit Japan.
Kenmerkend voor alle soorten zijn de bloeiwijze met de witte schermen, die wel tot 16 cm breed kunnen zijn (zoals bij S. americana) en de vuurrode ‘bessen’ in de herfst, de appelvruchtjes.
De Gewone Lijsterbes was in het verleden erg populair bij vogelvangers in de kuststreek van de Middellandse zee. In Noord-Europa populair vanwege de kleurrijke aanblik in winterse tuinen.
Het Arboretum Assen herbergt 15 Sorbus-soorten, waarvan 12 in het werelddeel Europa, waarvan:
- Gewone lijsterbes, Sorbus aucuparia in regio 06-p
- Gewone meelbes,aria in regio 06-22 en 06-z
- Zweedse meelbes, intermedia in regio 06-09
In werelddeel Azie:
- commixta, regio Korea, 12-06 en Japan, 14-aa (zie foto’s)
- alnifolia, regio Japan, 14-05 en 14-dd (zie foto)
In Werelddeel Amerika:
- americana, regio oostelijk N-Amerika, regio 04-g (zie foto)
© Tekst Joop Kalb, foto’s Harry Berg, Norg/Assen, 13 mei 2019.
