De boom van de maand juli is de Linde (Tilia sp. (Fam. Malvaceae))
Er kunnen wel 30 soorten tot het geslacht Linde gerekend worden, maar onderscheid daartussen is lastig, omdat ze zo variabel zijn en onderling zo gemakkelijk kruisen. Dat hebben kwekers dan ook graag gedaan en zijn er veel variëteiten gekweekt. Zo tel ik van de Winterlinde of Kleinbladige Linde (Tilia cordata) in de Naamlijst van Houtige Gewassen (2016-2010) wel 40 namen van cultuur-varieteiten (cultivars).
De aandacht voor de linde is begrijpelijk, want een oudere vrijstaande boom heeft een fraaie koepelvormige kroon. Die vorm zou Middeleeuwse bouwers tot de Gotische kathedrale kerkbogen hebben geïnspireerd.
Minstens zo belangrijk is, dat de Linde rijkelijk bloeit met onvergelijkelijk zoete geuren. Vooral bijen zijn verzot op de nectar in die bloemen, die hangen en daardoor goed beschermd zijn tegen regen. De bloemschermpjes zitten met 5-15 bijeen aan een lange bloemsteel, waarmee een tongvormig schutblad is vergroeid. Dat dient na rijping van de kleine nootvruchtjes als een vliegorgaan voor een bredere verspreiding ervan.
De bloempjes zijn tweeslachtig met 5 kelkbladen en 5 goudgele kroonbladen en de meeldraden zijn even lang of langer dan de bloembladen (Winterlinde).
Het nut en gebruik van de linde is al eeuwen oud:
Van gedroogde lindebloesem wordt nog steeds thee getrokken als middel tegen verkoudheid.
Van de vezels uit de lindebast vlocht men vroeger zakken, schoenen, touw en matten. (De naam Tilia zou zijn ontleend aan het Griekse woord tilos: vezel) Vanouds bekend en nog steeds gewild is ook de lindebloesem-honing.
Heel belangrijk ook is de rol van lindesoorten als laan- en parkboom in bebouwde kommen van steden en dorpen, bij boerderijen, als grensboom op dijken in Zeeland. Een prettige eigenschap is bovendien dat de linde erg goed zware snoei kan verdragen waardoor hij prima geschikt is als leilinde/zonnescherm.
Ook is zijn hout is erg gewild voor houtsnijwerk, vanwege zijn zachtheid en het geringe verschil tussen voorjaar- en zomerhout. Verder voor luxe meubelen, tekenborden, lucifers, speelgoed, tekenhoutskool.
Minder prettig is, dat de linde door bladluizen graag bezocht wordt om suikers uit de bladeren te zuigen. Die luizen produceren zoetige excrementen (honingdauw) en daarop gaan schimmels groeien en de zwarte vruchtlichaampjes daarvan vormen de roetdauw. Automobilisten zijn zelden blij als er plakkerige honingdauw of zwarte roetdauw op hun onder lindebomen geparkeerde auto valt!
U kunt in ons Arboretum Lindes uit alle 3 werelddelen aantreffen:
-
- Amerika: Amerikaanse Linde, Tilia americana, Regio 03: 03-18, 03-29, in bosverband 03- n, 03-bb
- Europa: Winterlinde, Tilia cordata, Regio 06: 06-01;
Koningslinde (kruising van T. cordata x T. platyphyllos); 07
Grootbladige Linde, Tilia platyphyllos, Regio 06: 06-15; in bosverband 06-u
Zilverlinde, T.tomentosa, Regio 09: Balkan en Turkije; in bosverband 09-a
-
- Azie: Amoerese Linde, Tilia amurensis in Regio 11: Noord-Azie, Siberie; 11-04, 11-a, 11-k.
Mongoolse Linde, Tilia mongolica, in Regio 11: 11-10
Japanse Linde, Tilia japonica, in Regio 14, Centraal en Zuid Japan, 14-11, 14-t
Koreaanse Linde, Tilia insularis, in Regio 12: Korea. 12-03
Opvallend is de opeenvolgende bloei in de loop van het seizoen: De Zomerlinde is nu, 1 juli, al uitgebloeid, de Winterlinde staat volop in bloei evenals de Amerikaanse linde, en bij de Koreaanse linde zit de bloesem nog in knop. Voor de bijen e.a. insecten is die opeenvolgende bloei natuurlijk lekker meegenomen!
Andere verschillen tussen de soorten zitten hem in verschillende groottes van de bladeren, in het aantal bloempjes aan de bloemstengel en aan de lengte van de meeldraden.
© Joop Kalb, Norg, 1 juli 2019.
